5 liedjes die (pijnlijk) duidelijk maken hoe fijn het is om in vrede te leven

Sta je er weleens bij stil dat je dag in dag uit in vrede leeft? Dat je je geen zorgen hoeft te maken over jouw vrijheid? We zien vrede vaak als iets vanzelfsprekends, maar dat is het niet. Aanstaande zaterdag is het Internationale Dag van de Vrede en daarom stelden we ter ere van deze dag een playlist samen.

Wij selecteerden 5 liedjes die op een bijzondere manier aandacht besteden aan grote (politieke) conflicten; van racisme in Amerika tot bomaanslagen in Ierland. Wist jij dat deze grote hits over oorlog of juist vrede gingen?

Get Up, Stand Up – The Wailers (1973)

Voor de nummer 5 gaan we bijna 90 jaar terug in de tijd. In de jaren 30 ontstond er in Jamaica een geloofsovertuiging als reactie op de Britse overheersing op het eiland; de Rastafari beweging. Het Rastafari geloof is gebaseerd op het Christendom, maar de Rasta’s hebben een eigen interpretatie van de Bijbel. Zo geloven ze dat de originele betekenis van het Heilige boek verdraaid is om het verleden van de zwarte Afrikanen te ontkennen.

In de jaren 60 en 70 werd de Rastafari beweging wereldwijd bekend dankzij reggae-artiest Bob Marley. In zijn muziek verwerkte hij onder andere de taal en de kritiek van Rasta’s. Zo zingt hij in Get Up, Stand Up dat de Rastafari’s zich willen afscheiden van andere religies:

We’re sick and tired of your ism schism game
Die and go to heaven in Jesus’ name, Lord
We know when we understand
Almighty God is a living man

Met ism schism game doelt Bob Marley op ideologieën (isms), zoals kapitalisme of racisme, die volgens hem enkel mensen willen verdelen in groepen (schisms). De Rastafaribeweging wil juist opkomen voor onderdrukte bevolkingsgroepen als de Afrikaanse Jamaicanen:

You can fool some people sometimes
But you can’t fool all the people all the time
So now we see the light (What you gonna do?)
We gonna stand up for our rights! (Yeah, yeah, yeah!)

So you better,
Get up, stand up!
Stand up for your rights!
Get Up, Stand Up – The Wailers

Marley heeft hier het licht gezien en weet wat hem te doen staat: opkomen voor zijn (Rastafari) rechten!

Zombie – The Cranberries (1994)

De rauwe sound van Zombie van The Cranberriesgeeft al een idee over hoe heftig leven in oorlogstijd kan zijn, maar de lyrics geven pas écht een inkijkje in de afschuwelijke ervaringen van slachtoffers. De iconische hit beschrijft op een beeldende manier de terroristische aanslagen van de IRA in Ierland in de jaren 90.

De Irish Republican Army was een beweging die streed voor onafhankelijkheid van de Britse overheersing in (Noord-)Ierland. Na veel bloedige aanslagen tussen 1969 en 1997 is uiteindelijk in 1998 een vredesakkoord getekend.

Zombie is geschreven naar aanleiding van de dood van twee jonge jongens die overleden na een aanslag in 1993:

Another head hangs lowly
Child is slowly taken
And the violence, caused such silence
Who are we mistaken?

The Cranberries vragen zich hier af voor wie de aanslagen nou eigenlijk gepleegd worden:

But you see, it’s not me
It’s not my family
In your head, in your head, they are fighting
With their tanks, and their bombs
And their bombs, and their guns
In your head, in your head they are crying

Aangezien de aanslagen vooral gepleegd werden op openbare gebouwen, werden vooral onschuldige burgers slachtoffer.

De meest indrukwekkende passage van dit liedje is misschien wel het refrein:

In your head, in your head
Zombie, zombie, zombie-ie-ie
What’s in your head, in your head
Zombie, zombie, zombie-ie-ie, oh
Zombie – The Cranberries

Het is niet bekend of The Cranberries hier met ‘zombie’ doelen op de slachtoffers die in gedachten in leven blijven, of dat ze ermee willen uitdrukken dat de IRA-leden monsterlijke trekjes hadden. Hoe dan ook, de lyrics van deze protestsong maakten door heel Europa indruk. Het liedje stond in veel landen wekenlang in de Top 3 van de hitlijsten.

Iron Sky – Paolo Nutini (2014)

In 2014 bracht Paolo Nutini Iron Sky uit. Een paar maanden na het uitbrengen van dit lied, werd er in Parijs een aanslag op het satirische weekblad Charlie Hebdo gepleegd die opgeëist werd door Al Qaida. Het liedje resoneerde enorm met het op dat moment heersende sentiment en werd veelvuldig op de radio gedraaid.

Iron Sky bevat een aangrijpende speech uit The Great Dictator, een film uit 1940. Deze film, welke werd geschreven en geregisseerd door Charlie Chaplin en waarin hij ook de hoofdrol speelde, was een parodie op de dictators Hitler en Mussolini. Het werd beschouwd als een politiek- en satirisch statement tegen het fascisme en antisemitisme.

“To those who can hear me, I say, do not despair. The misery that is now upon us is but the passing of greed. The bitterness of men who fear the way of human progress. The hate of men will pass, and dictators die, and the power they took from the people will return to the people and so long as men die, liberty will never perish. Don’t give yourselves to these unnatural men – machine men with machine minds and machine hearts! You are not machines! You are not cattle! You are men! You, the people, have the power to make this life. Free and beautiful. To make this life a wonderful adventure. Let us use that power – let us all unite!”

Nutini combineert dit met lyrics waarmee ook hij oproept op te staan tegen haat en geweld. Hij stelt dat er geen goede (religieuze) reden te verzinnen is waarom mensen macht over anderen mogen opeisen:

We find gods and religions to
To paint us with salvation
But no one
No nobody
Can give you the power

To rise over love
And over hate
Through this iron sky
That’s fast becoming our minds
Over fear and into freedom
Iron Sky – Paolo Nutini

Zonder dat Paolo Nutini het had kunnen voorzien, had hij de soundtrack van deze tragische gebeurtenissen geschreven.

This Is America – Childisch Gambino (2018)

In mei 2018 bracht Amerikaanse rapper Childish Gambino een liedje uit dat over de hele wereld het gesprek van de dag werd: This Is America. De bijbehorende videoclip die viraal ging, onderstreept de boodschap die Childish Gambino in de songtekst door wil overbrengen.

Gambino protesteert tegen de huidige (racistische) maatschappij in Amerika. Zo stelt hij in het refrein dat je in Amerika niet hoeft te verwachten dat je wordt opgevangen als je een misser maakt:

This is America (yeah, yeah)
Don’t catch you slippin’ up (woah, ayy)
Don’t catch you slippin’ up (ayy, woo)
Look what I’m whippin’ up (ayy)

In de outro maakt de rapper een statement over hoe zwarte mannen in Amerika volgens hem (nog steeds) worden gezien.

You just a black man in this world
You just a barcode, ayy
You just a black man in this world
Drivin’ expensive foreigns, ayy
You just a big dawg, yeah
I kenneled him in the backyard
No proper life to a dog
For a big dog
This Is America – Childish Gambino

Met dit liedje houdt Childish Gambino de Amerikaanse maatschappij een spiegel voor. Hij laat zien dat, hoewel Amerikaanse burgers in vrijheid leven, er nog steeds ernstige problemen zijn rondom racisme, wapenbezit en (racistisch) geweld. Met meer dan 592 miljoen views op de YouTube-teller, is dit één van de meest impactvolle protestsongs van dit decennium tot nu toe.

Imagine – John Lennon (1971)

Een klassieker die natuurlijk niet in dit lijstje mag ontbreken, is Imagine van John Lennon. Dit iconische liedje werd uitgebracht in de tijd van de Vietnam Oorlog, waarover veel verdeeldheid was in Amerika.

Lennon vraagt in Imagine de luisteraar om na te denken over een wereld waarin iedereen elkaar accepteert:

Imagine there’s no countries
It isn’t hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion, too
Imagine all the people
Living life in peace

You may say that I’m a dreamer
But I’m not the only one
I hope someday you’ll join us
And the world will be as one
Imagine – John Lennon

Hoewel Lennon het ooit zelf beschreef als ‘virtually the Communist Manifesto’ werd het in de afgelopen 50 jaar massaal ingezet als een soort peace anthem. Vooraanstaande muzikanten coverden het om onder andere de aanslagen van 11 september 2001, de aanslagen in Londen in 2005 en de aanslagen in Parijs in 2015 te herdenken.

Bijzonder hoe een liedje elke keer opnieuw zo relevant kan zijn en zo veel mensen kan raken. Maar het is natuurlijk te hopen dat het in de toekomst steeds minder gespeeld hoeft te worden!

Tekst: Marjolijn Winten van Nolala
Heb jij je weleens gerealiseerd dat waarschijnlijk alles dat jij ooit gedacht, gevoeld of gevonden hebt, is beschreven in een liedje? Nolala helpt je de verhalen in muziek te ontdekken.

Iron Sky is written by David Nelson / Charlie Chaplin / Paolo Nutini © Sony/ATV Music Publishing LLC, Warner Chappell Music, Inc, 2014
This is America is written by Donald Glover / Ludwig Goransson © Kobalt Music Publishing Ltd., Warner Chappell Music, Inc, Reservoir Media Management Inc, Universal Music Publishing Group, 2018